Net zoals generaties, generaties voor mij, na mij ben ik opgegroeid met Disney. Heel speciaal: in m'n jeugdjaren brachten ze de oude Disneyfilms weer op groot scherm in cinema Astrid (den Astrid) bij het toen nog mooie Astridplein - wat voor gedrocht ze ervan hebben gemaakt, het is haast misdadig te noemen - of in cinema Metro (de Metro), in de Anneessensstraat. Zowat alle oude Disneyfilms heb ik er gezien, wisten wij veel dat die al decennia oud waren, daar waren we niet echt mee bezig. De magie begon wanneer na de reclame ook de cornettopauze voorbij was (toen ging er nog een dame rond met ijs en snoep), de gordijnen (ja ja ja) weer opengingen en het bekende Disneylogo met bijhorende deuntje kwam. Niet anders dan magic. Ondergedompeld te worden in een wereld waarin je een wens kon doen wanneer je een ster ziet.
Ongetwijfeld hebben meerdere generaties bij Disney hun eerste filmtrauma opgelopen. Say no more: Bambi. Onze onschuld verdween wanneer zijn moeder werd gedood. Eigenlijk best wel wreed van meneer Disney om kleine kinderen dit aan te doen. Jezusmina, wat was me dat. Tevens staat het bekend als een van de triestigste scènes in de filmgeschiedenis, met twee vingers in de neus dé triestigste scène in een Disneyfilm ooit en, toe maar, dat dus gaan tonen aan kleuters en jonge kinderen.
Oh, en overigens was de originele Pinokkio een stoute jongen, Disney heeft van hem de naïeve onschuld gemaakt want kwaadaardige hoofdpersonages mochten niet. Dàt kon dan weer niet.
Leuk weetje: zowel Mickey Mouse als Bambi spelen een onmisbare rol in het ontstaan van de moderne animé/manga. Het genie Tezuka, godfather van de moderne animé/manga, modelleerde zijn hoofdpersonage naar de allerschattigste Mickey. Astroboy! Nog veel later ontstond de animé/manga zoals wij het nu kennen met de blinkende larger than human eyes en daar liggen de Bambiogen aan de basis. Grote onschuldige bambiogen.
Disney heeft ons dus vele malen doen wegdromen als kinderen maar als volwassene kreeg ik de bittere pil te slikken dat het eigenlijk best een vies bedrijf is. Om te beginnen was Walt Disney zelf aanvankelijk fout in de oorlog én racistisch. Er zijn films opgedoken die dit bevestigen. Disney probeert het zelfs niet eens te verbergen; sommige van die filmpjes staan gewoon op YouTube. Mickey Mouse brengt de Hitlergroet en roept: « Mein Führer! » Nee, dat laatste is niet waar.
Doch het foute heeft niet lang geduurd, er zijn ook filmpjes waarin Hitler en het nazisme net bespot worden. Goed dat Disney het zelf snel heeft ingezien dat dàt definitely not the way to be was en in de tegenaanval is gegaan.
Maar ik betwijfel of hij een grote kindervriend was. Het is niet omdat je doelpubliek uit kinderen bestaat dat je daarom dé grote brave voorbeeldige kindervriend bent, een soort van Ome Willem. Kijk maar naar Bill Cosby, hij was de zogenaamde familieman. Ligt die reputatie even aan diggelen, zeg. Beyond repair.
In de jaren ‘50, ‘70 en ‘90 had je de Mickey Mouse Club: een groep van jonge talentjes die wekelijks voor een publiek en voor de camera dansten, zongen, acteerden. Achter de schermen heerste er een Oost-Duitse discipline. Een moment van ongehoorzaamheid werd bestraft met een: « Je kan gaan. » Let wel, het gaat hier over kleine kinderen. Beroemdheden die de Mickey Mouse Club heeft voortgebracht: Annette Funicello (de eerste echte Disneystar), Britney Spears, Christina Aguilera, Justin Timberlake, Ryan Gosling en Kerri Russel.
In bovenstaande video zie Justin Timberlake links van Christina Aguilera in bruine tuinbroek, Ryan Gosling staat rechts. Achteraan in witte broek is Kerri Russel. Aan de overkant van Justin, Christina en Ryan zie je Britney Spears met lange donkerblonde/lichtbruine haren.
Walt Disney lijkt me eerder een geniale goeie zakenman dan een kindervriend, in België heet dit Geert Verhulst zijn. Al denk ik niet dat Geert Verhulst zulke donkere kantjes heeft als Walt Disney, er zijn immers nog andere minder prettige verhalen over hem opgedoken.
Maar al bij al was het beter met hem aan het roer van het bedrijf dan hoe het er nu aan toegaat. Verhalen over uitbuiting in themaparken, Disneysterretjes die breken onder het harde regime, een keihard beleid wordt er gevoerd met slechts een doel voor ogen: winst. Wie we daarvoor moeten crushen maakt hen niets uit. Daar tegenover was mister Disney een brave lamme knuffelbare Hendrik en eerlijk, ik denk niet dat hij dit regime had getolereerd.
Een van de Disneysterretjes bij uitstek, Lindsay Lohan, is trouwens niet gekraakt door Disney, die eer moet je aan haar ouders geven: een narcistische afwezige vader die in een abusive relationship zat met haar moeder, een moeder die haar verantwoordelijkheid niet opneemt en haar dochter nooit terecht wijst. Liever met haar gaat feesten en zich eerder gedraagt als vriendin dan als ouder. Dysfunctionele familie, All The Way. Dit alles heeft Lindsay zo verpest dat ze zelf de diagnose narcisme heeft gekregen. Ik denk dat het met dit voorbeeld maar al te duidelijk mag zijn waarom ik zo kwaad ben op ouders die hun (talentvolle, beloftevolle) kind totaal verpesten voor hun eigen niet te verantwoorden egoïsme.
Nog wat. In de jaren ‘80 was de filmstudio (Walt Disney was ondertussen al lang overleden) volledig het Noorden kwijt. Volledig. Ze probeerden wat edgier te worden en brachten The Black Cauldron uit (Taran en de Toverketel). Als je iets niet aan kleine kinderen mag laten zien, is het Taran en de Toverketel wel. Men sprak er zelfs schande over. The Black Cauldron is een en al lugubere donkere gruwel die kinderen nachtmerries bezorgt. Ik heb hem twee keer gezien en vond het een verschrikkelijke film. Je denkt: oh leuk, Disney. Tot je Taran en de Toverketel ziet. Het was zelfs zo dat de makers bij de productie zich gingen afvragen: is dit wel geschikt voor ons doelpubliek? I kid you not. De filmstudio ging er bijna failliet door en het was dan ook meteen gedaan met kinderzieltjes de engste nog lang nazinderende scènes voor te schotelen. Misschien vandaar dat ze in sneltempo al die oude Disney’s weer in de bioscopen draaiden, er moest weer geld verdiend worden.
Maar Disneyproducties zijn in mijn ogen doorgaans van heel hoge kwaliteit. De songs, de animatie, de humor, het scenario, de personages. Het moge duidelijk zijn: Walt Disney was een perfectionist, een man met een sterke visie. Diegenen die het roer overnamen zetten zijn levenswerk in die trant verder. Geen platte kleutermuziek met banale teksten, niet overduidelijk geld aftroggelen met een bedenkelijke kwaliteit maar een goed kwaliteitsvol hoogstaand tijdloos product waar je je als kind helemaal in kon wikkelen als een warm dekentje, je geweldige herinneringen gaf. Dus natuurlijk wou je die t-shirt van Mickey hebben.
Enneuh, ik kan Donald Duck nadoen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten