Ik geloof sterk in de persoonlijkheidstheorie van Dabrowski die over 5 menselijke niveaus gaat: niveau 4 en 5 noem ik 'de inspirerende mensen'.
kort: de emotionele evolutie verloopt van niveau 1, de egoïstische fase, naar niveau 5, het altruïsme en om tot niveau 5 te komen moet je de andere niveaus doorlopen, dat is gewoon zo. Maar de meeste mensen raken niet verder dan 1 en 2. Ja, zelfs niveau 1. Op het laagste niveau is men blij om een gewin waarin men anderen heeft gemanipuleerd, op het hoogste ondervind je vreugde door anderen te helpen. Van egoïsme naar altruïsme.
1: egocentrisme overheerst. Er is geen zelfreflectie en geen eigen verantwoordelijkheid als het fout loopt. Innerlijk conflict is onbestaande of wordt als hinderlijk en ongewenst ervaren. Er is dus enkel conflict met anderen. Geen of weinig vermogen tot empathie.
2: hier treden er wel innerlijke conflicten op die zich uiten in psychosomatische klachten, humeurschommelingen enz., maar geven nog geen aanleiding tot een eigen normen-en waardensysteem.
Als je dan eenmaal in fase 3 zit, kan je niet meer terug naar 2 of 1.
3: veel innerlijke conflicten die nu wel aanleiding geven tot een emotioneel groeien en het opbouwen van een eigen normen-en waardensysteem die los staat van wat de goegemeente vindt. Men streeft ernaar een 'beter' mens te worden en hierdoor zijn er intense morele conflicten tussen 'hoe ik ben' en 'hoe ik kan en wil zijn'. Cruciale periode voor een positieve persoonlijkheidstransformatie.
En dan nu de voor mij inspirerende mensen uit fase 4 en 5:
4: de persoonlijkheidsontwikkeling via innerlijk conflict wordt nu bewust gestuurd, het autonoom normen- en waardensysteem wordt beter afgelijnd en het individuele persoonlijkheidsideaal wordt duidelijker en meer bereikbaar. Men wordt rustiger en er is een sterke toename in het vermogen tot empathie. Het individu vertoont een sterk verantwoordelijkheidsgevoel, authenticiteit, zelfbewustzijn, autonomie in praten en handelen en zelfreflectie.
Mensen uit fase 4 kom je zélden tegen. En als je hen ziet besef je wel - athans dat doe ik toch - dat ze veel verder staan dan jij.
5: nog nooit tegengekomen ofzo. Innerlijk conflict is verdwenen omdat het individuele persoonlijkheidsideaal bereikt is (wie ik kan en wil zijn). Denken en voelen zijn in harmonie, altruïsme en empathie zijn prominent aanwezig.
De meerderheid hangt volgens Dabrowski voor het leven op niveau 1, anderen stoten door naar 2 maar blijven daar hangen. Een minderheid gaat door naar 3 en bereikt misschien niveau 4. Niveau 5 is voor enkelingen, de Ghandi's.
Ik kan best voor mezelf en tegen mezelf zeggen dat ik op niveau 3 zit, waar samen met niveau 2 de meeste innerlijke strijd is. Niveau 1 kan ik me zelfs niet eens meer herinneren, al is het wel een uiterst 'makkelijk' niveau: je hoeft jezelf niet in vraag te stellen omdat je dat gewoon niet doet. Het vergt ook minder denkwerk: niet over anderen, niet over jezelf. En je voelt je minder snel schuldig. Makkelijk allemaal. Niveau 2 kan ik me maar al te goed herinneren: daar zat ik van m'n negende tot m'n 18e echt in vastgeroest en tot halverwege twintiger kwamen er dan de overgangsjaren naar niveau 3. Niveau 2 is niet bijzonder leuk, echt niet. Op dat niveau worstel je immers het meest met jezelf zonder dat je er individueel 'rijker' van wordt.
Niveau 3 is de fase waar ik me nu in bevind en toegeven, ik vind het ook niet altijd even makkelijk. Maar ik ben dankbaar om die innerlijke conflicten die ik heb omdat ze me meer vertellen over mezelf en ondanks het feit dat ik anderen soms de grond in wil stampen als ze me slecht behandelen kies ik meestal voor de meest empathische weg. Maar ik vind het niet altijd even makkelijk: als ze je het gras onder je schoenen maaien wat doe je dan? Moet ik altijd vriendelijk blijven ook al 'verdient' die persoon dat niet? Ik vind het heus niet altijd makkelijk. Ook de communicatie met anderen loopt wel es stroever omdat ik hun handelen (weinig empathisch handelen) niet begrijp. M'n individuele normen- en waardensysteem weet ik ondertussen wel, daar heb ik lang genoeg over nagedacht. Alleen het handelen naar, daar moet ik wel es voor wakker geschud worden.
Wat is m'n eigen normen- en waardensysteem? Ik vind het voornamelijk belangrijk om mensen op een respectvolle manier te benaderen en mijn steentje bij te dragen aan 'een betere atmosfeer'. Ik wil dat iedereen zich oké voelt, zich goed voelt over zichzelf en durft zichzelf te zijn zonder dat anderen daar hinder van ondervinden. Dat is mijn motief, mijn drijfveer in heel veel dingen die ik doe. De tweede 'draad' is mijn doorgedreven en soms overdreven rechtvaardigheidsgevoel en de derde: ik wil niemand veroordelen. Ik ben heel open minded, op het absurde af. Zolang je anderen maar geen kwaad berokkent, wil ik er begrip voor opbrengen en wie zonder zonde is gooi de eerste steen enzo. Dat zijn mijn individuele normen en waarden en ik probeer er naar te handelen, wat me niet altijd lukt. Want ik weet best dat de wereld en mijn impulsen heel anders zijn en dat kan aanleiding geven tot een (innerlijk) conflict.
Ik weet ook niet waarom niet iedereen de drang heeft om een 'beter' mens te worden (en bij beter bedoel ik niet iets dat je van buitenaf voorgeschreven krijgt). Misschien is het wel dezelfde vraag waarom de ene topsporter wil worden en de ander niet. Dat is echt helemaal hetzelfde.
Volgens Dabrowski staan de laatste 3 niveaus open voor zij die:
- een grote honger naar kennis en wijsheid hebben en zeer nieuwsgierig zijn
- een enorm beeldend vermogen hebben, denken in beelden, een groot voorstellingsvermogen hebben
- intense gevoelens kennen, ook intens kunnen meeleven met anderen
Naast aanleg spelen sociale omgeving en innerlijke motivatie een rol om zich hierin verder te ontwikkelen. Het is dus een talent.
Volgens Dabrowski staan de laatste 3 niveaus open voor zij die:
- een grote honger naar kennis en wijsheid hebben en zeer nieuwsgierig zijn
- een enorm beeldend vermogen hebben, denken in beelden, een groot voorstellingsvermogen hebben
- intense gevoelens kennen, ook intens kunnen meeleven met anderen
Naast aanleg spelen sociale omgeving en innerlijke motivatie een rol om zich hierin verder te ontwikkelen. Het is dus een talent.
1 opmerking:
Ik moet dringend dat boek eens lezen ! Zo kan ik misschien begrijpen hoe mijn jongste dochter in elkaar zit :-)
Een reactie posten