Vandaag las ik een klein artikel over onze attitude tegenover Vlaamse en Nederlandse dialecten. Het Antwerps werd het meest en het minst gewaardeerd: Antwerps uit de provincie vond men mooi en verstaanbaar, het Antwerps uit de stad Antwerpen hooghartig, grof en plat. Oud nieuws dus. Binnen de Nederlandse dialecten werd het Haarlems het meest gewaardeerd door de Nederlanders en het Amsterdams het minst (met dezelfde verwijten die men het Antwerps maakte). Alhoewel ik zelf ben opgegroeid in de stad Antwerpen, dus echt van 't stad, vind ik van mezelf niet dat ik een typische Antwerpse mentaliteit heb. Net daarom leek het me leuk om es een checklist van eigenschappen samen te stellen die een typische Antwerpenaar (van de stad en de randgemeentes) zou moeten hebben.
-chauvinistisch: aan het chauvinisme herkent men de Antwerpenaar.
Ik denk dat zowat élke Antwerpenaar een chauvinist is. Wat er in de rest van Vlaanderen buiten de stad Antwerpen en haar randgemeentes gebeurt interesseert hen niet. Antwerpenaren zijn er trots op Antwerpenaar te zijn en steken dat nooit onder stoelen of banken. Bijgevolg vinden ze alle andere plekken in Vlaanderen minder en zullen ze dat, tot ergernis van de andere Vlamingen, ook niet onder stoelen of banken steken. Volgens de Antwerpenaar loopt de nulmeridiaan over de Groenplaats. Ik moet bekennen dat ik zelf een echte Antwerpse chauvinist ben.
-assertief: een Antwerpenaar is rad van tong, komt voor z'n mening uit en kan scherp, humoristisch uit de hoek komen. Men denke aan Bart De Wever. Ik heb nog maar weinig Antwerpenaren gekend die niet over humor beschikken, zwanzen in het Antwerps. Wat echt typisch Antwerps is is dat men onbekenden nogal snel aanspreekt, iets wat ik miste toen ik nog in Gent studeerde. Een Antwerpenaar die om een woord verlegen zit zal men niet zo snel aantreffen. Alhoewel ik zelf nogal snel een 'klapke doe' tegen onbekenden zou ik mezelf niet assertief durven noemen.
-klagen over Antwerpen maar tegelijkertijd heel gevoelig voor kritiek op hun stad door buitenstaanders: alhoewel Antwerpen een fijne stad is om te wonen hoor je Antwerpenaren onderling voortdurend zagen alsof ze in de meest ellendige stad van de hele wereldbol wonen. Een voorbeeld: toen de Leien nog niet opengegooid werden was men aan het klagen dat de Leien dringend aan vernieuwing toe was want dat de kasseien eigenlijk niet meer konden. En toen men er eindelijk iets aan ging doen was men aan het zagen over de werken op de Leien. Antwerpenaren zagen. Maar o wee als jij als niet-Antwerpenaar kritiek op hun stad durft te uiten. Dat is not done. Ik ben zelf niet zo'n Antwerpse klager maar ik kan niet tegen kritiek op mijn stad.
-altijd en overal Antwerps praten: een Antwerpenaar praat Antwerps, ook tegen een Nederlander die hem wellicht niet zal verstaan. Andere Vlamingen die zelf moeite doen om verstaanbaar over te komen kunnen zich daar absoluut aan ergeren, aan die Antwerpenaar die met zware Antwerpse tongval iets over hun mild accent zegt. Als een Antwerpenaar zegt dat hij het helemaal niet hoort dat je van een bepaalde streek buiten Antwerpen komt bedoelt hij dat als een groot compliment. En verder zal hij geen moeite doen om je accent correct te lokaliseren. Ik praat wel overal met een Antwerpse tongval, alleen is die niet zwaar bij me.
-joviaal: dat wordt wel vaak vergeten als men het over Antwerpenaars heeft. Een Antwerpenaar is joviaal, doet graag en gemakkelijk een klapke en zal op café een onbekende trakteren omdat die voor even 'zijne maat' is. Een Antwerpenaar op café achter een bolleke (Antwerps pintje) zal doen alsof je zijn beste vriend bent, ook al kent hij je niet. Ik vind dat wel een leuke Antwerpse eigenschap, dat iedereen zo gemakkelijk met elkaar omgaat. Gentenaren kwamen mij veel afstandelijker over, toen ik daar woonde (natuurlijk had je uitzonderingen). Je kan mij gerust wel joviaal noemen.
-komt te snel en te ongenuanceerd voor z'n mening uit: en daar heb je het. Ik denk dat de reden waarom het Vlaams Belang zo'n succes heeft in Antwerpen aan die eigenschap ligt, de problemen die Antwerpenaren hebben om nuances te leggen. Dat kan ze onverdraagzaam maken of net kritiekloos verdraagzaam. Het Vlaams Belang en de 0110-concerten zijn echte typische Antwerpse fenomenen. Voor een Antwerpenaar is het wit of zwart en als je beweert dat het grijs is ben je aan het zeveren. In Antwerpen kan men je het ene moment prijzen alsof je het allerbeste bent wat de aarde ooit heeft voortgebracht en het andere moment kan men je volledig uitschijten omdat je niet snel genoeg bent. Dat is Antwerpen en voor niet-Antwerpenaren zal het misschien wel moeilijk zijn om zich aan die mentaliteit aan te passen. Ik denk dat ik wel redelijk snel voor m'n mening uitkom maar achteraf ga ik wel nuances leggen.
een groot ego: dat hoeft niet persé negatief te zijn. Ik bedoel er eigenlijk mee dat een Antwerpenaar niet zo snel over zich heen zal laten lopen, hij is niet bepaald een muurbloempje. Met veel tam tam zal hij duidelijk maken wat hem toekomt, wat hij denkt dat hem toekomt, en een Antwerpenaar is eigenlijk best wel veel veeleisend. En als het hem niet aanstaat zal je dat in duidelijke onverbloemde taal te horen krijgen. Maar als het hem wel aanstaat ben je meteen zijn beste vriend. Ik denk niet dat ik een groot ego heb.
Zo, ik denk dat ik de typische Antwerpse eigenschappen heb vermeld. De zogenaamde grote bek past onder de assertiviteit, het feit dat ze snel en ongenuanceerd voor hun mening uitkomen en het grote ego. De dikke nek, arrogantie valt deels onder het chauvinisme, het feit dat ze overal Antwerps praten, de snelle ongenuanceerde mening en het ego dus.
Van de zeven typische Antwerpse eigenschappen beschik ik er over twee (chauvinisme, jovialiteit) en de rest niet of vaag. Ik ben dus geen typische Antwerpenaar maar zeker wel een Antwerpenaar.
