Lolita

Met dit concept moet je voorzichtig zijn. Moest Nabokov zijn boek heden ten dage hebben uitgebracht, het zou net als bij de oorspronkelijke publicatie in ‘55 aanvankelijk verguisd worden en Kubrick had alweer een schandaalfilm op zijn naam staan. Doch, ik vind het concept van de Lolita fascinerend. 

Een Lolita zoals Nabokov bedoelde is een jong aantrekkelijk meisje van net in de puberteit tot voor de echte volwassenheid. Zijn hoofdpersonage Humbert Humbert voelde zich aangetrokken tot dit type. Overigens noemde hij dit soort types een nimf, het is Lolita, die eigenlijk Dolores heette, en naast Lolita ook Lola en Dolly werd genoemd, die er haar bekende naam aan gaf. 

Natuurlijk heeft Nabokov dit concept niet uitgevonden, het concept moet al zo oud zijn als de wereldliteratuur zelve. Hij is wel diegene die er met Lolita uitvoerig over schreef en er een schandaalwerk van maakte. In vroegere eeuwen had men waarschijnlijk de schouders opgehaald: “So?” 

Lolita’s vind ook je terug in films, naast de iconische Lolita gespeeld door Sue Lyon in Kubricks verfilming, vonden Brooke Shields en Jodie Foster zich meer dan eens terug in die rol. Beiden speelden ondermeer tienerprostituees: Brooke Shields in de controversiële Louis Malles Pretty Baby (Tatum O’Neal en Jodie Foster waren naast Shields in de running) en Jodie Foster in Taxi Driver. Er zou een psycholoog zijn ingehuurd op de set om er zeker van te zijn dat Jodie die rol wel aankon en voor de gewaagdere scenes sprong haar oudere zus in als body double. Ondanks hun Lolita reputatie waren Brooke en Jodie naast de camera’s verre van hun imago: Brooke Shields was ronduit preuts tot ver in haar studentenjaren en Jodie Foster was te serieus en werd zelfs ‘onelegant’ genoemd. Bij Tatum kroop het dichter bij de waarheid. 

Real life Lolita’s heb je natuurlijk ook. Vanessa Paradis belichaamde die rol in de jaren’80, de reden waarom ze de woede van half Parijs op zich haalde, tot zelfs aangevallen werd op straat. En wij die dachten dat Frankrijk zo libertijns was. 

Verder zie je dat jonge popsterretjes (van Japan tot het Westen) zich wel es in die rol bewegen. Japan heeft trouwens nog steeds een heel levendige Lolitacultuur. 

De mannelijke equivalent van de Lolita is minder bekend: Thomas Mann schreef erover in Dood in Venetië en Visconti vond voor zijn verfilming in Björn Andrésen de geknipte acteur voor die rol. Andrésen die een jaar voordien in het prachtige En Kärlekshistoria (A Swedish Love Story) een bijrol had, elke reden is goed om die film onder de aandacht te brengen. 

Geen Lolita’s meer in stricte zin zoals Nabokov het bedoelde, het sensuele kindvrouwtje heb je ook in oudere vormen. Vanessa Paradis en Kate Moss zijn voor mij bijvoorbeeld eeuwige Lolita’s. Verder nog: Winona Ryder, Brigitte Bardot, Björk, kortom: sensuele vrouwen met jeugdige trekken. En heren of dames, die mag je wel daten.