De DMZ Korea

 (Foto’s uit eigen collectie) 

4 jaar geleden beleefde ik een van m’n meest indrukwekkende reiservaringen ooit. Een onvergetelijke reiservaring is voor mij een ervaring die je door elkaar schudt, een waarna je nooit meer dezelfde bent, een ervaring die je alles wat je voordien kende doet vergeten, een duik in het grote onbekende. Ik mag dankbaar zijn dat ik verschillende zulke reiservaringen heb gehad en de DMZ was er zo een van.

Voor zij die het niet weten: de DMZ Korea is de Demilitarized Zone Korea, het onbewoonde gebied dat de grens vormt tussen Noord- en Zuid-Korea, ondanks haar naam, een van de zwaarst gemilitariseerde zones ter wereld. Natuurlijk werd het mij om veel mogelijke redenen afgeraden maar ja, ik wist gewoon: dìt moet ik doen. Mijn hele Seoulreis had ik naar dié dag uitgekeken. Nog drie nachten slapen, nog twee nachten slapen, … Het was natuurlijk wel tricky: als er die dag net geweld opflakkert dan kom je er natuurlijk niet in. En het is niet zo dat je er eventjes met je wagen heen rijdt. Enkel onder begeleide touroperators mag je binnen. 

(Lokaal in Seoul alwaar we onze instructies kregen)

Natuurlijk had ik wel het idee dat het gevaarlijk kon zijn maar het was pas toen we ergens in een Seouls lokaaltje stonden en we papieren moesten ondertekenen waarin stond dat we zelf verantwoordelijk waren indien we neergeknald werden ofzo dat het pas echt doordringt: this is for real. We kregen een hele uitleg in dat lokaal the do’s en vooràl de don’ts, waarna de bus in. Een hele bus voor een klein groepje: een gezin uit Texas, een jonge dame uit Rio de Janeiro die net als ik op doortocht was naar Japan, ze had speciaal een ommetje gemaakt om de DMZ te zien, een jonge Duitse dame en een gezin uit Frankrijk. En ik dus. Met ons een Zuid-Koreaanse gids en - dit was heel bijzonder - een dame die jaren geleden zo moedig was geweest om vanuit Noord-Korea via China naar Zuid-Korea te vluchten. Ze vertelde ons in geuren en kleuren over haar ervaringen waarbij ze, natuurlijk, overrompeld werd door onze vragen.

Noord-Koreanen in Zuid-Korea leven nog altijd in angst opgepakt te worden door Noord-Koreaanse spionnen. Vaak hebben ze jarenlang ondergedoken gezeten in China omdat Chinezen hen nog wel es willen verlinken. In Zuid-Korea zijn ze in principe ‘veilig’ maar dus niet heus. Je begrijpt dat we van haar helemaal geen foto’s mochten trekken.

(Traditionele Zuid-Koreaanse maaltijd, dit soort keuken vind je dus ook in Noord-Korea)

Alvorens de DMZ te betreden kregen we een typische traditionele Koreaanse maaltijd. Eerlijk, mijn ervaring is dat de Zuid-Koreaanse keuken slechts twee smaken kent: zoet of pikant. Voor beiden ben ik niet te vinden. Dus ja, dat was wel tof maar … 

De DMZ binnenrijden is ook wat. Alle paspoorten etc. worden streng gecontroleerd door gewapende militairen op de bus en als je eenmaal binnen mag, weet je: vanaf nu moet ik de gids 100% gehoorzamen. Vrijelijk rondlopen, forget it. Als je niet neergeknald wordt, trap je misschien wel es op een landmijn. Het is bevremend om langs die lange weg met hekken, wachtposten, prikkeldraad te rijden. En, no one told me, blijkbaar is het illegaal om er foto’s van te trekken. Wat ik dus keihard heb gedaan, en niet zomaar een foto. 

(Aan de overkant ligt Noord-Korea)

Onze eerste halte was het Odusan Unification Observatory alwaar je de kans krijgt om werkelijk Noord-Korea in te kijken. Een uniéke kans: het meest afgeschermde land ter wereld inkijken. De voorwaarde die werd gesteld voor deze unieke kans is om non stop Zuid-Koreaanse propaganda af te spelen, anders ging het mooi niet door. Niet dat we er ook maar iets van verstonden. 

Na een historische documentaire weer de bus in op naar een inmiddels afgesloten ondergrondse tunnelverbinding met Noord-Korea, alwaar we niét mochten filmen. Door een gaatje aan het eind van de tunnel kon je alweer Noord-Korea inkijken. Men gokt dat er meer dan twintig invasietunnels werden gegraven door het Noord-Koreaanse leger, slechts vier ervan zijn tot nu toe ontdekt. 

(Ondergrondse tunnel vanuit Noord-Korea)

De hele dag was indrukwekkend. Een vlaag van zogenaamde ongehoorzaamheid kregen we toen we een op een brug de Civilian Access Control voorbijliepen. Maar ja, wat je ongehoorzaamheid noemt: de dame die het in kwestie controleerde liet àlle toeristen door en de militairen verderop gaven geen kick. Zelfs toen we foto’s namen, lachte de dame ons toe. In Noord-Korea had je zoiets niet moeten proberen, vrees ik. Daarna konden we vanuit de Dora Observatory alweer een blik op Noord-Korea werpen, meer bepaald op Propaganda Village (in Noord-Korea noemen ze het Peace Village), de enige toegestane gemeente in de DMZ.  En propaganda it was: de luidsprekers schallen er voortdurend propaganda vanuit Noord-Korea. Waar we ook natuurlijk geen woord van begrepen. 

(Hier mocht je dus best wel ongehoorzaam wezen)

Het mooiste meest utopische project was voor mij het verlaten station Dorasan met de trein naar Pyongyang. Onze gids daar droomde van een verbinding Seoul-Parijs. Wie weet, ooit. 

Onlangs zag ik een reisfilm van een Britse toerist in Pyongyang. Opvallend: ik meende er toch herkenningspunten aan te treffen: de architectuur, het eten, het groen, de uitgestrektheid, en, niet verwonderlijk, de traditionele klederdracht. En dan weet je weer dat het om een gescheiden Korea gaat.