donderdag 23 december 2021

profiel: recidivist




 De moordende serieverkrachter Steve Bakelmans is veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf, hoelang dit in België duurt, is niet echt duidelijk. In zijn geval vertaalt het zich ongeveer naar life with the possibility of parole after 20 years. Ongeveer. Als hij vrijkomt, zou hij nog 15 jaar ter beschikking staan. Een meer dan terechte straf, lijkt me. In de V.S. zou een recidivist als Bakelmans met verkrachting én capital murder in de meeste staten de doodstraf riskeren, hier kan hij vrijkomen na 20 jaar. Verder heb je in de US and A ook staten waar de three strikes and you’re out geldt: na drie veroordelingen, hoe licht ook, kom je de maatschappij niet meer in. Maar daar willen we niet naartoe. 

Dat hij een recidivist zou worden, viel te voorspellen: zijn ASPD-score (antisocial personality disorder: psychopathie of sociopathie) is onvoorstelbaar hoog, hij toont geen enkel berouw, ziet zichzelf als slachtoffer, ontloopt elke verantwoordelijkheid. “Ik vind het erg wat Julie Van Espen is overkomen”, “Ze was op de verkeerde plaats op het verkeerde moment”, met die uitspraken bewees hij des te meer dat hij zichzelf niet als de aanstoker van het kwaad beschouwt, elke schuld wierp hij met deze uitspraken van zich af. Iemand die zijn verantwoordelijkheid blijft ontlopen heeft een torenhoge kans om dezelfde misdaad weer te begaan, iemand die de schuld op anderen, de omgeving, het moment afschuift, zal nooit veranderen. Lost cases. Want hij/zij treft immers geen schuld: het zijn de omstandigheden (en vaak geloven ze dit zelf ook). Sommigen gaan zelfs zover het in de schoenen van het slachtoffer te schuiven. Lost cases. 

Uit nieuwsgierigheid zag ik een stuk of drie parole hearings op video , misschien meer. In een parole hearing moet de dader (de moordenaar) kunnen aantonen waarom hij/zij klaar is om weer deel te nemen aan de samenleving. De parole board heeft dus een gigantische verantwoordelijkheid en veelal werden die verzoeken fijntjes afgewezen. De gruwelijkheid van de daden kan hierin een rol spelen maar in de meeste gevallen was de doorslaggevende reden het nog steeds blijven ontlopen van de eigen verantwoordelijkheid. Alles werd er bijgehaald om het te vergoelijken maar de eigen keuze om die daden te plegen werd achterwege gelaten. Net wat Steve Bakelmans doet. 

Er is een verschil tussen de Steve Bakelmansen en de Oscar Pistoriussen: alhoewel laatstgenoemde hoogstwaarschijnlijk ook een persoonlijkheidsstoornis heeft (psychopathie lijkt me in zijn geval nogal verregaand dus ik vermoed narcisme), Oscar Pistorius beantwoordt niet aan het typische profiel van een recidivist. Na jarenlang als een tikkende tijdbom te hebben rondgelopen, beging hij die vreselijke avond in Pretoria zijn eerste misdaad en alhoewel ik betwijfel of hij werkelijk berouw heeft (ik denk het niet, zijn gedrag voor het feitelijke proces was niet bepaald die van een rouwende minnaar), geloof ik nooit dat hij deze fout nog een tweede keer zal begaan. Al was het maar om het merk ‘Oscar’ te beschermen. Daarnaast heeft hij een vangnet als hij uit de gevangenis komt: een bemiddelde familie die hem met open armen zal ontvangen, zijn diploma. En sommige mensen in Zuid-Afrika zien hem nog steeds als een held. Makkelijk zal het niet zijn maar als hij genoeg door het stof gaat, krijgt hij een tweede kans. Steve Bakelmans kan op dit alles niet terugvallen. Bovendien zijn z’n onverwerkte jeugdtrauma’s ontegensprekelijk veel heftiger dan die van Pistorius. 

Van de gerenommeerde FBI-profiler Mary Ellen O’Toole las ik: ‘De eerste vijf jaar zijn erg belangrijk in het leven van een kind. Dan leert het hoe het anderen moet behandelen. Ouders en andere familieleden zijn rolmodellen maar als die niet deugen, dan leert het niet wat empathie is of normaal sexueel gedrag.’ 

Die afwijking kan nog bijgestuurd worden in de kinderjaren. ‘Child of Rage’ is een interessante documentaire over Beth Thomas die als kind intensieve therapie onderging na verontrustend gedrag te vertonen. De oorzaak hoef je zelfs niet te raden, precies: abusive traumatic upbringing (wat dan voor ‘upbringing’ mag doorgaan). Zij is er het perfecte voorbeeld van dat mits intensieve therapie in de kinderjaren het gedrag bijgestuurd kan worden. Eenmaal volwassen en de hersenen volgroeid zijn, forget it. Alleen, verontrustend gedrag komt meestal pas tot uiting in de volwassenheid. Juist, als het te laat is. 

Anders dan de corona-experten op facebook dicht ik mezelf niet toe, wat deze thematiek betreft, een expert te zijn. Maar na bijna dertig jaar (en dat lees je goed) informatie  hierover te absorberen mag ik er wel iets over schrijven. 



Geen opmerkingen:

Een reactie posten