genealogiën op 't net

Wat je met een dagje grasduinen in je genealogie wel niet kan ontdekken: zomaar effe ontdekt dat mijn familienaam 'van Heemsbergen' zomaar effe teruggaat op de Middeleeuwse Duitse oeradel, die van heugenis in de geschiedenisboeken geboekstaafd staat vol edellieden. De oeradel bestaat namelijk uit edellieden die van adel zijn, since like forever, (aantoonbaar voor 1350), en anders dan de briefadel zich te goed voelde om officieel in de adelstand verheven te worden met een titel want zij hadden aan niemand of niks te bewijzen dat ze van adel waren want ze hadden een stamboom van hier tot in Tokyo. Hierdoor gingen vele oeradellijke geslachten op in de niet-edelen toen ze eenmaal hun landerijen verloren hadden. En da's er precies gebeurd, meer bepaald, in de 16e eeuw.         
Hoe ben ik daar allemaal achtergekomen? Normaal moet je naar het gemeentehuis gaan om geboorteaktes na te kijken waarna je uren bezig bent om een stamboom op te stellen maar ja, je kan ook evengoed, als je een beetje handig bent in online opzoekingswerk, het gewoon allemaal online vinden. Tegenwoordig smijt iedereen z'n familiestamboom gewoon online.
Mijn familienaam 'van Heemsbergen' bleek echt niet zo moeilijk om online te vinden, tot nu toe heb ik tot eeuwen en eeuwen voor Christus kunnen vinden. Haha. Werkelijk, waar.

Hoe deed ik dat? Langs vaderkant was het de gewoonte om de kleinzoon naar z'n opa te noemen. Zo kwam ik terecht in het Nederland van de 19e eeuw waarin ik gerust kon doorklikken tot de 18e eeuw. Dan vervaagde alle spoor. Uit een site die zich bezighoudt met de verspreiding der familienamen begreep ik dat de familienaam 'van Heemsbergen' bijna uitsluitend in Utrecht voorkwam in de 17e eeuw. Ook daar wat rond liggen zoeken tot ik op een 'Peter van Heemsbergen' botste die naar alle waarschijnlijkheid (als ik naar z'n stamboom keek zag ik alweer van generatie tot generatie dezelfde voornamen verschijnen) een voorvader geweest moet zijn. Een van de voorvaderen werd een smid genoemd in een of ander officieel document.
Voor 'Peter van Heemsbergen' weer niets. En dan kwam m'n studie Germaanse filologie van pas: 'van Heemsbergen' is de Nederlandse verbastering van 'von Heinsberg'. In de 16e eeuw zaten de 'von Heinsbergs' voornamelijk in Limburg, tegen de Duitsland, en was er amper sprake van 'van Heemsbergen'. Je ziet, in een eeuw tijd is die naam totaal verbasterd, ten tijd van de 17 provinciën en de Gouden Eeuw. Dan wou niemand in Nederland nog een Duitse naam. Maar aangezien ik zover mogelijk in de geschiedenis wou gaan tikte ik 'Peter von Heinsberg' in, in de veronderstelling dat die naam ook weer een naam van de voorvaderen van 'Peter van Heemsbergen' zal zijn en ja, hoor, twee documenten in Duitsland tegen Limburg (!) teruggevonden. In een document is er sprake van 'Peter von Heinsberg' die in de 16e eeuw z'n viswinkel verkoopt (waarschijnlijk om de stap naar Nederland te zetten) en in een andere document duikt de naam van een graaf 'Peter von Heinsberg' op, uit een document uit het begin van de 16e eeuw.
Heinsberg is namelijk een stad in Duitsland, toen een Heerlijkheid, die in de 11e eeuw gesticht werd door Goswin von Heinsberg. Waarschijnlijk is 'Peter von Heinsberg' een verre nakomeling en gaat de naam 'van Heemsbergen' terug op verloren gegane Middeleeuwse oeradel die met het verdwijnen van z'n heerschappij z'n gronden en adellijk aanzien verloor in de 16e eeuw, zoals het met veel oeradel doorheen de tijd is gegaan. Goswin von Heinsberg, zoon van Diederich von Wassenberg, was diegene die de heerlijkheid Heinsberg, stichtte en tevens de eerste die opduikt in de geschiedenis met mijn oorspronkelijke familienaam. Gutentag, Goswin!

En het gaat dus nog verder! Goswin von Heinsberg was dus de zoon van Diederich von Wassenberg. Toenertijd deed men nog niet aan familienamen zoals we dat nu doen. De adel vernoemde zich naar de heerlijkheid, vorstendom, landgoed dat ze bezat. Diederich von Wassenberg gaat dan weer terug op Gerard von Wassenberg die de gelijknamige heerlijkheid stichtte. Laten we zeggen dat het hele geslacht Heinsberg, Wassenberg en aanverwanten Valkenburg, Loon, Gulik, Gelre, Kleef enzovoort grote delen van het Duitse NoordRijn-Westfalen hebben gesticht.
M'n oren tuitten toen ik nog verder ging grasduinen en inderdaad las dat het alleen maar om vorsten en heersers draaide, een hele lijn Frankische koningen. Daarom heet het waarschijnlijk ook oeradel, de onvervalste historische adel. Als ik wil en kan aantonen dat de adellijke stamboom zelfs voor 1350 teruggaat (wat allemaal gewoon netjes online is te vinden) en ik heb er een grote som geld voor over kan ik, ook in het geval van adoptie, in de adelstand verheven worden. Maar ik heb dat er echt niet voor over. 'k Vind die optie gewoon wel, grappig.  
En wàt een geschiedenis heeft m'n familienaam!